Bijen hebben veel te vertellen!

Bijen zijn van onschatbare waarde voor de wereldvoedselproductie. Zonder hun bestuivingsdiensten zijn er geen zaden en vruchten om de wereld te voeden. Zonder bijen, een lege winkelkar. Honingbijen, solitaire bijen en hommels zorgen ervoor dat we kunnen genieten van heerlijk fruit zoals kersen, appelen, braambessen en frambozen. Ook groenten zoals courgettes, paprika’s, avocado’s zouden verdwijnen zonder de altijd hard werkende bij. Minder voor de hand liggend: ook zonnebloemolie en mosterd zijn vanaf dan verleden tijd. Juist ook in de natuur sterven wilde plantensoorten uit zonder onze bijen. Bij veel wereldproblemen heb je als individu het gevoel dat jouw inbreng een druppel op een gloeiende plaat is. In het bijenverhaal lijkt dit ook zo, maar het is niet zo. Je kan bloemen zaaien, struiken planten, gifstoffen vermijden, insectenhuisje hangen … noem maar op. Ook zonder tuin kan je je gevel of terras ook van bijengroen voorzien. Jouw actie telt! Samen redden we de bij.

 Wilde bijen en honingbijen vertellen ons veel over hoe het gesteld is met de natuur. Ze vertellen niet alles, maar hebben wel een signaalfunctie. Het is dus geen goed nieuws dat in 2018 meer dan 34 % van alle bijenvolken in Europa de lente niet haalde. 

Een van de oudste dierentalen die biologen hebben gedocumenteerd, is bijentaal. Bijen communiceren niet via geluiden maar via geur en beweging: de bijendans. In een bijennest (kast) zijn de rollen duidelijk verdeeld. Een verkenner heeft als taak om nieuwe nectarbronnen te zoeken en zodra zij een geschikte bron heeft gevonden (bijvoorbeeld een bloeiende kastanjeboom) keert ze terug naar de kast om de andere bijen het goede nieuws te vertellen. Ze neemt een beetje stuifmeel en nectar mee terug als proefmonster, zodat de andere bijen de kwaliteit kunnen beoordelen. Midden in de kas begint ze aan haar voorstelling. Ze begint te dansen in de vorm van een 8 en iedere keer als ze over het kruispunt van de 8 gaat schudt ze met haar achterlijf om de richting van de nectarbron aan te geven. Dit gaat heel precies: ze wijst niet naar de bron, maar geeft een hoek aan met de stand van de zon. Als ze lang staat te dansen, verandert ze de dans om het verschuiven van de zon aan de hemel aan te geven. Met de grote van de 8 geeft ze de afstand van de bron aan en hoe harder ze trilt, hoe meer nectar er te vinden is. Dit alles vindt plaats in een stikdonkere kast, en toch weet een bijtje dat naar buiten gaat en even staat te knipperen in de felle zon moeiteloos de aan haar vertelde bron te vinden. Geweldig!

Het is behoorlijk ingewikkeld om in een kast propvol krioelende bijen ook maar ergens wijs uit te worden, laat staan deze gebarentaal te verklaren, uit te leggen. Maar dankzij eeuwenlange observaties door imkers en later door onderzoekers met observatiekasten, zijn we daar toch mooi in geslaagd. De laatste jaren wordt er door onderzoekers en natuurverenigingen veel meer gefocust op het inventariseren van o.a. wilde bijen. De resultaten geven interessante informatie om de omgeving voor onze bestuivers te verbeteren. De reden waarom ik zo met bijen bezig ben is dat ik op onze zorgboerderij een project ben gestart om de bijenstal te vervangen en aan te passen. Deze stal staat er al tientallen jaren en is in verre staat van ontbinding. Je kunt er niet gewoon rechtop in staan om je werkzaamheden te doen. Hij is niet meer waterdicht en het hout is vergaan. Stuk voor stuk laten de planken los en vallen ze naar beneden. Deze winter ga ik met een aantal vrijwilligers aan de bak om een nieuwe aangepaste stal te realiseren.Ik ben er van overtuigd dat als we met ons allen er de schouders onder zetten en ieder zijn steentje, plankje hout, doosje schroeven of een geldelijke bijdrage levert of wat je kunt missen aan steun dan komen we een heel eind. Doneer het bedrag op: NL 46 INGB 0690 9368 85 onder vermelding van: ”bijenstal Nieuw Rijsenburg”. Wil je meer informatie over dit project of op een ander manier helpen, een bijdrage leveren bel me gerust mob: 06- 29015646. Ik praat je dan graag bij en vertel je dan hoe je ons ook verder kunt helpen. Heel eenvoudig door positief te praten over ons initiatief en inzet op Nieuw Rijsenburg waar we naast onze gewone werkzaamheden ook een verantwoording voor het erf en het mooie landgoed hebben.